OVER HET ZOEKEN NAAR PRIKKELS

Je zult het misschien zelf ook wel eens hebben ervaren: je was je gewoon niet bewust van de weg, je zat op de automatische piloot en was met je gedachten bij het werk waar je naar toe ging of je zat nog te denken aan die serie die je gisteravond op Netflix hebt bekeken. Als iemand je dan vraagt of je nog wat beleefd hebt onderweg, dan zul je daar negatief op antwoorden. 

Ik kwam een keer na een presentatie in Klein Heiliglandstichting bij Nijmegen ’s avonds laat op de snelweg met een zicht van minder dan 50 meter en ik kende de weg niet. Er stonden auto’s stil langs de weg en ik wist niet hoe hard ik moest rijden. Als je erg langzaam rijdt ben je bang dat iemand je van achteren aanrijdt en als je te snel gaat andersom. Met al mijn aandacht, helemaal bewust van het rijden, zat ik achter het stuur. Op zo’n moment is er geen ruimte om met je gedachten ergens anders te zijn. Thuisgekomen in Scheveningen, waar ik toen woonde, zei ik “Zo’n lastige rit heb ik zelden beleefd.“    

Vroom & Dreesmann in de as

Mijn ouderlijk huis stond in de Bilderdijkstraat in Amsterdam op de hoek van de De Clercqstraat (voor het eerst in mijn leven realiseer ik me dat er in dit geval inderdaad twee ‘de’ ’s voor Clercqstraat moeten staan) en ik had mijn kamer aan de straatkant schuin tegenover Vroom & Dreesmann. Ik werd toen op een ochtend wakker gemaakt door mijn ouders die zeiden dat ze net op de radio hadden gehoord dat er ’s nachts een grote brand was geweest die dat filiaal in de as had gelegd. Zij sliepen zelf aan de achterzijde van de straat en hadden ook niets gehoord. Buiten stonden de brandweerwagens er nog, maar er was geen vuur en rook meer te zien. Ik had de brand niet beleefd. Eén van mijn open deuren is hierop van toepassing: “Wat je niet hebt meegemaakt heb je niet beleefd”.

De beleveniseconomie 

We maken heel wat mee in ons leven. Maar we noemen het pas een belevenis als het meer is dan alleen maar waarnemen van een feit. Het moet je ook iets gedaan hebben. Als bedrijven aan klanten een “belevenis”  bieden, meer dan een product of dienst, dan moet die belevenis “emotionele waarden en behoeften” aanspreken, zodat die “een authentieke herinnering”  kan creëren, volgens de Amerikaanse uitvinders van het begrip “experience economy”. 1)

Pretparken

Als er iets is dat bestaat bij de gratie van het verlangen naar intensieve belevenissen dan zijn het wel de kermissen en de attractieparken. Met allemaal apparaten die je de “ultieme belevenis” kunnen bezorgen. En ik moet zeggen dat ik daar best wel gevoelig voor ben.

De botsautootjes waarin ik altijd probeer om juist géén botsing te krijgen door met zo hoog mogelijke snelheid de kris-kras door elkaar krioelende kluwen bewust botsende brokkenmakers te ontwijken.

De ouderwetse superlange achtbaan van het Tivoli in Kopenhagen heb ik bezocht samen met vier collega’s met wie we een dienstbezoek aan de Deense Douane hadden gebracht. We waren nog in pak en één van ons had zijn reiskoffer al bij zich. En met vijf nette heren en één koffer gingen we dan zo’n karretje in. Het moet een raar gezicht zijn geweest, maar ook een raar gehoor, want tijdens de fantastische rit hebben we gegild zoals Nederlandse delegaties nog nooit tevoren hadden gedaan. 

En dan de nieuwere achtbanen waarbij de Python op de Efteling natuurlijk de top was, omdat dat in Nederland de eerste was waar je ook nog twee keer in een spiraalvorm over de kop gaat. Met een teamuitje aan het eind van het seizoen was het park bijna leeg, dus we konden zo vaak we maar wilden. 

Maar het mooist heb ik altijd de piratenboot Halve Maan op de Efteling gevonden. Samen met een collega zaten we op die herfstdag op de achterste bank en wij staken bij het zwaaien van de boot, die op het keerpunt in 90 graden-stand staat, dus boven alle passagiers uit of na de terugzwaai we juist helemaal onderaan, hopend dat er niemand boven ons misselijk zou worden. 2) Als je dan op dat hoogste punt bent, waarop je dus recht naar beneden kijkt naar al je medepassagiers, is er even een moment van gewichtloosheid. We hebben toen samen ontdekt en een keer of vijftien ervaren dat als je vlak voor dat hoogste punt je even van je stoel opricht en je voeten losmaakt van de grond, je echt even helemaal los hangt, een fractie van een seconde helemaal stil in de lucht, waarna je dan samen met de boot weer naar benden gaat die vanzelf je stoeltje weer onder je schuift. Een belangwekkende ontdekking en een heerlijke sensatie vonden wie dat.

Nog later heb ik die schommeltocht met net zo’n boot gedaan, dat was in Hamburg. Ik had een bal bij me en op het hoogste punt liet ik die vóór mij los, waardoor die dan net als ik een moment helemaal stil hing en dan gelijk met mij weer daalde en vanzelf weer op mijn schoot terecht kwam. Fantastisch vond ik dat. 

De verveling voorbij

Ik hoor de laatste jaren mensen niet zo vaak meer zeggen dat ze zich vervelen. Vervelen is een signaal dat er behoefte is aan prikkels, prikkels die je bezighouden en waardoor je het gevoel hebt dat je leeft en beleeft. Misschien dat door de druk-druk-drukmaatschappij en de opvulling van lege plekken in die drukte door de sociale media er geen of minder plaats is voor verveling. 

Op de website www.gezondheidsnet.nl 2) worden vijf redenen genoemd waarom vervelen af en toe juist heel goed is. We zetten die voortdurende prikkelstroom dan even uit en daarbij noemen ze als voorbeeld dat je tijdens het douchen of het grasmaaien juist op nieuwe ideeën kunt komen. Of tijdens een stukje wandelen. Toen ik hoofd was van een eenheid van de Belastingdienst was ik begonnen met wandelweekends op de route naar Santiago. Als ik op maandag op kantoor kwam zeiden de stafleden: “Je hebt toch niet gewandeld dit weekend, hè?” Want ik kwam na die wandelingen altijd wel met een paar ideeën op de proppen.

Maar ik vrees dat nu dat soort activiteiten als wandelen en grasmaaien steeds vaker vergezeld gaat van signalen die uit de onvermijdelijke oortjes komen met muziek of de laatste lege gaatjesvuller: de podcast. 

Beleven en verveling staan tegenover elkaar lijkt het. Ik denk dat het jammer is en dat we kansen laten liggen als we de hele dag volplempen met activiteiten, dingen die we moeten beleven, we moeten bijblijven, alles volgen en met iedereen in contact blijven, omdat we bang zijn anders iets te missen (FOMO: Fear Of Missing Out), etc., etc. 

We hebben het helemaal voor elkaar. Doordat we zo veel kunnen beleven hoeven we ons nooit te vervelen. En dat doen we dan ook niet. Maar af en toe niets doen, voor je uitstaren, klusjes doen die geen aandacht vragen, wandelen zonder stappenteller, zonnen zonder oortjes of boek, is zo heerlijk en nuttig. En dan eens per jaar je helemaal overgeven aan, ik noem maar wat, de kermis of het attractiepark.

O O O O O O O O O O

1) B. Joseph Pine, James H. Gilmore.The Experience Economy. 1999

2)Te vinden op Youtube: zoek “Onride Halve Maan Efteling”

3) http://www.gezondheidsnet.nl. Waarom (af en toe) vervelen gezond is. 25 mei 2020

Illustratie: Johan Leo Koet

Vind je deze berichten leuk, aarzel dan niet anderen er op te wijzen: op de website http://www.dewereldenvanjan.blog kan iedereen zich aanmelden door zijn mailadres daar achter te laten

Op http://www.dewereldenvanjan.blog vind je ook alle eerder verschenen berichten

Reacties zijn van harte welkom; openbare reacties kun je hieronder plaatsen; reacties naar Jan kun je sturen naar koetjwm@gmail.com