OVER EMOTIONELE INTELLIGENTIE
Afgelopen dagen heb ik gekeken naar de serie Beckham op Netflix. De serie heeft grote indruk op me gemaakt en heeft me laten zien hoe een beroemdheid onder extreme omstandigheden toch overeind is gebleven.
David Beckham was een topvoetballer, geboren in 1975, maar ik had geen beeld van hem. Ik denk dat ik in die tijd niet zoveel naar voetbal keek als nu. David Beckham was ook een beroemdheid omdat hij trouwde met Victoria Adams, één van de Spice Girls, een topmeidengroep uit die tijd die ik ook alleen maar ken omdat mijn jongste dochter met haar medezangeressen uit The Syrens op school een keer een lied van The Spice Girl heeft gezongen 1).
David was vanaf zijn jeugdjaren verbonden aan Manchester United, waarmee hij in 1997 kampioen werd én de Europese Champions League won. En toen hij het jaar erop ook in het nationale elftal van Engeland ging meedoen aan het Wereldkampioenschap waren de verwachtingen hoog gespannen. Alles ging goed in Parijs tot de 30e juni 1998 toen Engeland tegen Argentinië moest spelen in de achtste finale. Het stond 2 – 2 toen David door de Argentijn Diego Simeone naar de grond werd gewerkt; toen Beckham voorover op de grond lag en Simeone over hem heen stapte, ging Beckham zijn rechtervoet omhoog, raakte daarmee het achterbeen van Simeone, die het uitschreeuwde en neerstortte alsof hij door een explosieve drone was geraakt (ook al bestonden die toen nog niet). De scheidsrechter gaf Beckham een rode kaart, de Engelsen moesten met tien man verder spelen en konden niet winnen en werden door het penalty-schieten uiteindelijk uitgeschakeld. En toen brak de hel los en de wereld van David Beckham stond op zijn kop.
Van held tot schande der natie
De zelfbeheersing, de impulscontrole, die van David Beckham op dat moment werd gevraagd stond ver weg van wat heel Engeland toen liet zien. De reacties van teleurstelling en woede (schelden, uitfluiten, doodsbedreigingen) en het wijzen naar één zondebok, lieten tegelijk zien wat voor blind vertrouwen er was in de grootsheid van het elftal, de grootsheid van de natie en de grootsheid van het ego van alle bewoners ervan. Je hoorde niemand erover dat het toch wel héél dom was dat ze op dat moment niet beter stonden dan 2 – 2, dat er slecht penalty was geschoten en dat er nog drie tegenstanders daarna verschalkt hadden moeten worden (Nederland, Brazilië en Frankrijk zouden later hun tegenstander zijn geworden). Nee, als Beckham niet zo stom was geweest, zou Engeland wereldkampioen geworden zijn.
Zakelijk handelen
Eén groep hield het hoofd koel. Dat waren de tabloids, de sensatiekranten, die niets anders deden dan het voeding geven aan die grote volkswoede. Ze wisten precies wat ze moesten schrijven om de kranten verkocht te krijgen en dat was: geen rustige analyse, geen relativering, geen beschouwing, maar vertellen hoe erg ze als natie in de steek zijn gelaten door die arrogante, eigenwijze en onbeheerste Beckham.
In de serie zien we wat die massale woede hem aandeed in de maanden en misschien wel jaren daarna; alsof het leven uit hem was geslagen, hij keek dof uit zijn ogen en het duurde een hele tijd voordat hij zijn zelfvertrouwen als voetballer weer terugkreeg en als het ware revanche kon nemen. En we zien hem ook nu aan het woord, als 47-jarige, en hij vertelt dat hij er nog steeds mee bezig is. Het was niet handig, hij was op dat moment emotioneel gezien niet intelligent.
Fundamentele levenskunst
Een eerste vereiste van emotionele intelligentie 2) is het erkennen van de emotie bij jezelf. Ik denk dat David Beckham heel goed wist dat hij door Simeone (inmiddels al vele jaren succesvol trainer van Atletico Madrid) bewust ten val was gebracht 3). Beckham was woedend, dat wist hij zelf heel goed, maar hij kon de impuls om hem een trap uit te delen niet weerstaan.
De tweede stap van emotionele intelligentie is emotieregulatie, die had dus onmiddellijke na de actie van Simeone dus moeten zorgen voor een interne cooling down. Ontzettend lastig met die adrenaline die toch al zo hoog is bij zo’n wedstrijd. Ik denk dat alle voetballers tegenstanders kennen die het bloed onder je nagels vandaan trekken, maar er wordt niet in elke wedstrijd geslagen of nagetrapt. Het onder controle houden van je reacties is een onderdeel van de professionaliteit. Jezelf kunnen kalmeren is een fundamentele levenskunst.
De emotie die Beckham na afloop van die wedstrijd te verwerken kreeg was gigantisch: afwijzing door een hele natie, schaamte, schuldgevoelens, desoriëntatie, etc. Ik kan me de voortdurende gedachtenstroom voorstellen die na vele jaren nog dagelijkse om de hoek kwam kijken.
Zoals toen ik zelf van mijn functie als leidinggevende werd ontheven (niet te vergelijken natuurlijk). Ik had daarna tientallen dingen bedacht die ik daar helemaal fout had aangepakt en die na vele jaren nog steeds in mijn hoofd langs kwamen en dat ik dan telkens nog een stem hoorde: “Je moet je schamen, Jan!”
Maar het slijt.
… en weer opstaan
En zelfmotivatie is daarbij een belangrijke motor. Toen ik dat eerste deel had gezien dacht ik: dat komt nooit meer goed, die man is voor eeuwig beschadigd. Maar na deze en nog vele andere tegenslagen stond Beckham weer op en ging er met zijn teammaten tegenaan, als een soort wraak, genoegdoening, scoringsdrift, maar je ziet hem ook genieten van het spel en van de verslavende werking van applaus van duizenden.
Ook op de laatste twee voorwaarden van emotionele intelligentie was Beckham heel erg sterk. Het onderkennen van andermans emoties is iets wat je in hechte teams altijd ziet, zoals het elkaar steunen in moeilijke tijden, elkaar zien. Het omgaan met relaties heeft in de serie een grote plek, waar hij al vrij jong met Victoria Beckham een relatie (én kinderen) kreeg en met wie hij altijd (nou ja, altijd, hij heeft “naar het zich laat aanzien” ook wat gehad met “onze” Rebecca Loos) een koppel en gezamenlijk front tegen de buitenwereld vormde: hun gezin was een plaats van geborgenheid en is dat nu nog.
1)Youtube. The Syrens. Wannabe van The Spice Girls (tot 48:55)
2)Daniel Goleman. Emotionele Intelligentie. 2013
3)Diego Simeone zegt in de Netflix-serie zelf dat zijn ter aarde storten en pijn uitschreeuwen “uiteraard” allemaal toneelspel was en dat de scheidsrechter nooit een rode kaart had mogen geven.
Illustratie: Johan Leo Koet
Vind je deze berichten leuk, aarzel dan niet ze door te sturen aan anderen.
Op de website http://www.dewereldenvanjan.blog kan iedereen zich aanmelden voor wekelijkse toezending door zijn of haar mailadres daar achter te laten.
Op http://www.dewereldenvanjan.blog vind je ook alle eerder verschenen berichten.
Reacties zijn van harte welkom; openbare reacties kun je hieronder plaatsen; reacties naar Jan kun je sturen naar koetjwm@gmail.com.
De werelden van Jan ... en alleman 
Plaats een reactie